Nie ulega wątpliwości, że wypadki w rolnictwie cechuje duża różnorodność – zarówno ze względu na szeroki zakres obowiązków rolnika, jak i zmechanizowanie. W sytuacji, gdy dochodzi do zdarzenia, w którego efekcie powstaje szkoda – uszkodzenie ciała, rozstrój zdrowia, utrata, zniszczenie, uszkodzenie mienia bądź następuje śmierć, poszkodowanemu lub uprawnionym należy się rekompensata. Na jaką zasadę się powołać, by ją uzyskać?
W większości przypadków znajdzie zastosowanie zasada winy (art. 415 k.c.). Jej istota polega na wskazaniu osoby winnej powstałej szkodzie – rolnika, osoby pozostającej z nim we wspólnym gospodarstwie domowym czy osoby pracującej w jego gospodarstwie w okresie trwania ochrony ubezpieczeniowej.
Należy zatem udowodnić, że:
- szkoda powstała w wyniku czynu niedozwolonego (deliktu) na skutek działania jednej z wyżej wymienionych osób
- szkoda była związana z prowadzeniem gospodarstwa rolnego (ubezpieczyciel nie odpowiada za szkody związane z inną sferą aktywności niż działalność rolnicza, czy też związane ze sferą życia prywatnego)
- między szkodą a działaniem osoby winnej istnieje bezpośredni związek przyczynowo-skutkowy.
Odmiennie przedstawia się odpowiedzialność oparta na zasadzie ryzyka (art. 435 k.c.). Polega ona na ponoszeniu przez rolnika odpowiedzialności za wyrządzoną komukolwiek szkodę na osobie lub mieniu w związku z prowadzeniem na własny rachunek przedsiębiorstwa, lub zakładu wprawianego w ruch za pomocą sił przyrody (pary, gazu, elektryczności, paliw płynnych itp.) Zasada znajduje zastosowanie wtedy, gdy brak jest możliwości przypisania winy określonej osobie ze względu na pracę wykonywaną bez udziału osób trzecich, a jedynie wskutek wykorzystania maszyn. Jeżeli zaś szkoda wystąpi bez związku z działaniem jakiegoś urządzenia napędzanego siłami przyrody, to odpowiedzialność rolnika oparta będzie na zasadzie winy.
Należy w tym przypadku udowodnić, że:
- gospodarstwo rolne jest przedsiębiorstwem lub zakładem wprawianym w ruch za pomocą wyżej wymienionych sił przyrody (zgodnie z linią orzeczniczą - „gospodarstwo rolne może być uznane za przedsiębiorstwo lub zakład wprawiany w ruch za pomocą sił przyrody wówczas, gdy samo prowadzenie danego rodzaju produkcji wytwórczej (roślinnej, zwierzęcej, ogrodniczej lub sadowniczej) oraz uzyskiwanie jej efektów pozostaje w bezpośrednim związku ze stanem nasycenia i wykorzystania urządzeń poruszanych za pomocą sił przyrody, i to w takiej relacji, że od stopnia wykorzystania tych sił zależy w ogóle funkcjonowanie gospodarstwa w zakresie określonego rodzaju produkcji i uzyskanie jej efektów, a nie tylko ułatwienie ich osiągnięcia” - wyrok SA w Krakowie z 22 października 1993 r., I ACr 429/93)
W związku z powyższym – jeżeli w gospodarstwie rolnym siły przyrody nie są niezbędne do jego funkcjonowania, a ich wykorzystanie odbywa się jedynie pomocniczo – wówczas nie ma zastosowania zasada ryzyka, lecz zasada winy.
Zarówno w odniesieniu do zasady winy, jak i ryzyka należy mieć na uwadze, czy nie wystąpiła jedna z przesłanek egzoneracyjnych, czyli wyłączających odpowiedzialność, a więc m.in. siły wyższa, wyłączna wina poszkodowanego lub osoby trzeciej, za którą prowadzący gospodarstwo nie ponosi odpowiedzialności.
Niezależnie jednak od podstawy zasady odpowiedzialności roszczenia kierowane są do ubezpieczyciela rolnika.
E.Z.
Więcej informacji na temat odszkodowań uzyskasz, kontaktując się z nami.
W ciągu 48 godzin bezpłatnie przeanalizujemy każdą sprawę i ocenimy możliwość uzyskania odszkodowania. Przedstawimy Ci jasne warunki współpracy oraz ustalimy harmonogram działań prowadzący do uzyskania świadczeń.
Pomagamy pokonać trudności!
